Soms worden oude gebeurtenissen ineens weer actueel. Bij het bekijken van deze beelden rondom de grootschalige tbc-screenings in Boekel in 1948 denk je automatisch aan de teststraten en maatregelen rondom COVID-19 in 2020. Net als nu zijn er dezelfde vragen: wie zijn er besmet en wat betekent dat?
In 1947 blijkt tijdens een onderzoek dat bijna de helft van de schooljeugd in Boekel ooit besmet is geweest met de bacterie die tuberculose kan veroorzaken. Daarom gingen de gemeente en volksgezondheidsinspectie over tot een grootschalige screening: alle inwoners van Boekel krijgen in 1948 de oproep om deel te nemen aan een röntgenologisch borstonderzoek.
Verpleegsters in een sanatorium voor tbc patiënten, Eindhoven ca. 1920-1930
Auteursrechthebbende GGzE, collectie RHCe, nr. 188672
Tuberculose (of tbc) is een gevaarlijke bacteriële infectieziekte waar lange tijd geen geneesmiddel voor bestond. Aan het begin van de twintigste eeuw was het nog volksziekte nummer één in Europa. Pas na de Tweede Wereldoorlog veranderde dit met de komst van antibiotica en medicijnen. Preventieve screenings zoals in Boekel verdrijven de ziekte verder uit ons land. In Nederland komt tbc tegenwoordig gelukkig nauwelijks meer voor, maar wereldwijd is het nog altijd een van de meest dodelijke infectieziektes, die elk jaar nog 1,5 miljoen dodelijke slachtoffers maakt.
Alle inwoners van Boekel krijgen in 1948 dus de oproep om deel te nemen aan het onderzoek. Bijna 96% van de bevolking doet mee en van elk van hen worden de longen nagekeken door middel van een röntgenfoto.
Je kunt je voorstellen dat dit Boekel in rep en roer bracht: hoe zou het onderzoek gedaan worden? Moest je je kleren uit doen voor de foto? En wie zouden er inderdaad tbc blijken te hebben?
Het Polygoonjournaal maakte destijds een verslag van deze gebeurtenis, je kunt de video hieronder bekijken.
Hoe zou het onderzoek gedaan worden? Moest je je kleren uit doen voor de foto? En wie zouden er inderdaad tbc blijken te hebben?
Een krantenartikel over het onderzoek.
Volkskrant 16/11/1948, via Delpher.nl
Voor het eerst in de geschiedenis van de tuberculosebestrijding in ons land werd er een momentopname gemaakt van de verspreiding van tbc binnen één plaats. De resultaten vielen alleszins mee, uiteindelijk bleken maar 20 mensen lichte tbc te hebben (die behandeld kon worden).
De belangrijkste besmettingshaard van de bacterie zou onder het vee gezocht moeten worden: na de oorlog werd er in Brabant bijna niet gecontroleerd op ingevoerd vee en 1% van de Boekelse veestapel bleek aan open tbc te lijden. Dat vee gaf de infectie weer door aan de mensen. Tbc-haarden komen tegenwoordig zo nu en dan nog voor, ook in Brabant, maar dankzij de goede opsporings- en behandelmethoden is de ziekte zelfs dan niet meer zo'n gevaar voor de volksgezondheid als het ooit was.
