Het Wit-Gele Kruis

Veel lezers zullen vroeger wel bij de kruisvereniging het Wit-Gele Kruis geweest zijn. Maar waarom eigenlijk die kleuren wit en geel? En wat deed het Wit-Gele Kruis nou precies?

Een kruisvereniging is een particuliere vereniging op het gebied van volksgezondheid. De naam kruisvereniging is afgeleid van het bekende Rode Kruis. De eerste kruisvereniging in Nederland was het Witte Kruis, opgericht in Amsterdam om besmettelijke ziektes tegen te gaan. Deze ging later over in het Groene Kruis.

Toen in 1909 pogingen gedaan werden om een afdeling van het Groene Kruis op te richten in Brabant kwam er protest vanuit Rooms-katholieke hoek. Een Brabantse kruisvereniging moest een Rooms-katholieke kruisvereniging zijn en zo ontstond in 1916 het Wit-Gele Kruis. Die kleuren werden niet zomaar gekozen omdat ze zo leuk bij elkaar pasten, wit en geel zijn namelijk de pauselijke kleuren, passend voor een religieuze organisatie.

Ziekenverzorging aan huis, bestrijding van besmettelijke ziekten en kraamzorg

Zorg voor de arbeidersklasse

Het Wit-Gele Kruis hield zich bezig met ziekenverzorging aan huis, bestrijding van besmettelijke ziekten en kraamzorg voor de arbeidersklasse. Veel mensen zullen het uit hun jeugd nog kennen als het consultatiebureau. Dat kun je ook zien in de onderstaande video.

Een stukje over het Wit-Gele Kruis in Gestel uit Eindhoven Anno 1963

Gemeente Eindhoven, Collectie RHCe, nr. 0061287

Een organisatie met een religieuze achtergrond

Zusters op de fiets

Ordezusters mochten niet fietsen, omdat dit werd gezien als onzedelijk gedrag. Uiteindelijk kregen de zusters hiervoor in 1919 toch toestemming van de bisschop van Breda.

Dat het een organisatie met religieuze achtergrond was kon je onder meer merken omdat er nonnen werkten als verzorgsters. Het voordeel daarvan was dat zij goed pasten bij de katholieke boodschap die uitgedragen moest worden en dat het goedkoop was. Het nadeel was dat zij niet mochten fietsen, omdat dit werd gezien als onzedelijk gedrag. Om alle huisbezoeken af te kunnen leggen moesten er flinke afstanden worden afgelegd. Uiteindelijk kregen de zusters in 1919 toch toestemming om te fietsen van de bisschop van Breda. Zo konden zij hun rondes door de wijken maken.Toen in 1930 de eerste echte verpleegstersopleidingen tot stand kwamen werd de zorg steeds professioneler. Opgeleide medewerkers werden ook een voorwaarde voor de overheidssubsidie, waarvan de organisatie steeds meer afhankelijk werd.

Als gevolg van de ontzuiling in Nederland is het Wit-Gele Kruis in 1978 met het protestantse Oranje-Groene en het neutrale Groene Kruis gefuseerd tot de Nationale Kruisvereniging (NK). Uiteindelijk is die vereniging begin jaren 90 weer opgegaan in de Landelijke Vereniging voor Thuiszorg. In Nederland bestaat de organisatie dus al een tijdje niet meer, maar in België bestaat het Wit-Gele Kruis nog steeds.

koop een pak beschuiten

Steun het Wit-Gele Kruis

Soms werd er ook geld ingezameld ten bate van de kruisvereniging. Bij de geboorte van prinses Beatrix in 1938 organiseerde het Wit-Gele Kruis hiervoor samen met het Groene Kruis een beschuitdag. Bij deze actie werden op verschillende plekken beschuiten verkocht, waaronder in Asten.