De eerste wereldoorlog staat in veel landen nog steeds bekend als La Grande Guerre of De Grote Oorlog.
Nederland was neutraal en heeft in deze periode daarom minder verlies en strijd gekend dan andere landen. Toch waren de gevolgen van de oorlog ook hier duidelijk zichtbaar, bijvoorbeeld in de honderdduizenden vluchtelingen die ons land overspoelden.
Bij de onderstaande video werd eerder vermeld dat dit Belgische vluchtelingen die in 1914 in Noord-Brabant aankwamen betrof. Nieuwe informatie heeft echter uitgewezen dat het hier om Franse vluchtelingen in o.a. Weert (Limburg) in 1918 gaat.
Ook België was officieel neutraal tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar toen het land weigerde om het Duitse leger toegang te geven tot Frankrijk werd het zonder pardon binnengevallen. Meteen na de inval op 4 augustus 1914 kwam er een vluchtelingenstroom op gang naar Nederland, die nog vele malen vergrootte na de val van Antwerpen op 10 oktober datzelfde jaar. Er wordt geschat dat er toen meer dan een miljoen Belgen naar Nederland trokken, waarvan de helft naar Noord-Brabant.
Zo werd Bergen op Zoom, dat slechts 16.000 inwoners telde, overspoeld door 100.000 Belgische vluchtelingen. Zoveel mensen konden niet opgevangen worden in de huizen, dus de eerste dagen sliepen veel van hen noodgedwongen in weilanden of op straat.
Beelden van opvang voor Franse vluchtelingen, Limburg 1918
Toen het begin van de heftige strijd na een paar maanden voorbij was, keerden veel van hen al snel terug naar huis. Toch bleven er de rest van de oorlog ongeveer 105.000 van de zuiderburen in ons land. Om deze mensen op te vangen (en onder controle te houden) werden bewaakte opvangkampen opgericht die over heel Nederland verdeeld waren. In Brabant waren er kampen in Bergen op Zoom, Roosendaal, Tilburg, Baarle-Nassau en Uden.
De barakken waarin de Belgen woonden waren koud en tochtig en er waren slechte sanitaire voorzieningen. Ook het Nederlandse eten, zoals snert, vonden velen een kwelling
Het verblijf in deze "Belgische dorpen" kan niet heel aangenaam zijn geweest, ondanks de kerk, het postkantoor, het ziekenhuis en in sommige gevallen zelfs een frietkraam die het bijna tot een echt dorp maakten. De barakken waarin de Belgen woonden waren koud en tochtig en er waren slechte sanitaire voorzieningen. Ook het Nederlandse eten, zoals snert, vonden velen een kwelling. Geen wonder dat de meesten van hen heel graag naar huis wilden.
Na het tekenen van de Wapenstilstand op 11 november 1918 keerden de meeste mensen terug naar hun vaderland en werden de kampen afgebroken. In januari en februari 1919 keerden de laatste bewoners per trein terug naar België.
In de Martinuskerk in Halsteren werden zo'n 220 Belgische vluchtelingen opgevangen. Daarbij was een groepje kleine kinderen die hun ouders kwijt waren. Er hing ooit een foto van die kinderen in de kerk. Wie schetst mijn verbazing toen een Belgische vriendin mij die foto in de Gazet liet zijn ( 2014). Het kleinste jongentje, wat toen nog niet kon lopen, vertelde zijn verhaal daarin. Hij had een ijzeren harnasje om zo bleek en zijn moeder had haar heup fors geblesseerd omdat ze dat jochie heel de tijd moest dragen. Ze had haar kindje meegegeven aan mensen die met paard en wagen waren. Hij was afgegeven in Halsteren. Jochie van toen had die foto in zijn bezit en was erg oud mogen worden. Na een tijd zijn alle kinderen op de foto met hun ouders herenigd.
Ik vond dit zo bijzonder omdat ik me vaak afgevraagd had hoe het met die kinderen afgelopen was.
Bedankt voor je reactie Marianne, wat een mooi verhaal. Ik kan me voorstellen dat je je iedere keer als je de foto zag hebt afgevraagd hoe het met die verloren kinderen was afgelopen. Hoe bijzonder dat je er dan na zoveel jaren per toeval achter bent gekomen dat ze allemaal met hun ouders herenigd zijn, en dat alles goedgekomen was.
Mijn Moeder heeft in Uden inde winkel gestaan als verkoopster en heb diverse verhalen gehoord , die zet ik op papier en stuur ze u toe . Met vriendelijke groet
M.v. Dooren
Beste Martien, dat zou natuurlijk hartstikke fijn zijn. We zijn heel benieuwd naar je verhaal, bedankt alvast!
de kerk in Rijsbergen is gebouwd door Belgische vluchtelingen als "dank "voor de opvang. Was lekker goedkoop voor de parochie.
Bedankt voor je reactie Jos, dat zal zeker in de kosten flink gescheeld hebben. Maar het was toch ook wel mooi dat de Belgische vluchtelingen op deze manier hun dank tot uiting brachten?
We kregen van Jos nog een reactie via mail, die ik met zijn toestemming hieronder plaats:
Nouw het was een beetje gedwongen vrijwillig heb ik van mijn ouders begrepen.
