Reisde je begin vorige eeuw van 's-Hertogenbosch naar Nijmegen, dan ging je bij Grave per veerpont over de Maas. Vanaf de jaren 20 neemt het autoverkeer toe en komt hier een brug. Het wordt een uniek staaltje ingenieurswerk: brug, stuw en sluis ineen.
Eeuwenlang waren schippers en omwonenden overgeleverd aan de grillen van de Maas. Het water stond soms gevaarlijk hoog, met overstromingen als gevolg, en dan weer veel te laag om te bevaren. Van 1920 tot 1940 wordt de regenrivier - voor zover mogelijk - getemd door bochten af te snijden, en de aanleg van stuwen met sluizen.
Kijk mee naar de eerste jaren van de stuw, de sluis én brug bij Grave. Met onder meer een prachtige stille film uit de jaren 50 over de stuw.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog neemt de Cavalerie het pontveer bij Grave naar de overkant. Het duurt dan nog ruim 10 jaar voordat de Graafse Maasbrug gereed komt en het veer overbodig wordt. Tot 1940, wanneer het Nederlandse leger delen van de brug opblaast en de veerdienst tijdelijk wordt hervat.
C.F. Egelie, hoofdingenieur van Rijkswaterstaat in Limburg, tekent voor het ontwerp van de stuw. Vanuit heel het land is er veel aandacht voor het unieke project van stuw met verkeersbrug. Kosten: ruim drie miljoen gulden. De Graafse Maasbrug wordt, na drie jaar bouwen, op 5 oktober 1929 geopend.
Luchtfoto van de bouw in de Maas van het Stuw en Sluizencomplex bij Grave en de aanleg van de Graafse brug als onderdeel van de aan te leggen autosnelweg tussen 's-Hertogenbosch en Nijmegen. 1919-1927
foto: Fototechnische Dienst Luchtvaartafdeeling, collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie, nr. 2011-0154
Verkeersbrug, stuw en sluizen met scheepvaart in de Maas bij Grave. Foto is genomen vanuit het westen (stroomafwaarts).
foto: fotostudio Jean Smeets, collectie BHIC, nr. 1907-008818
Ook nu nog geldt het stuw- en sluizencomplex bij Grave, met die karakteristieke verkeersbrug erboven, als een knap staaltje bouwtechniek in ijzer en staal. In 1974 komt er nog een nieuwe, tweede sluis. En inmiddels kennen we de brug bij Grave als de John S. Thompsonbrug, vernoemd naar luiternant John S. Thompson, die de verkeersbrug tijdens Operatie Market Garden verovererde.
Meer lezen over de Graafse brug en het complex? Kijk naar dan zeker ook eens in de 'Canon van Grave' of naar de verhalen over stuw en sluis op bhic.nl.
Prachtige en uitvoerige film over de brug/sluis/stuw in de Maas te Grave. Helemaal jaren vijftig: zwart-wit, geen geluid, traag, volledig, hiërarchisch met kostuums/hoeden en overalls/petten, rokerig en primitief: pen + papier, telefoon, fiets, veel met de hand, fluitje, traplopen, borden en vlaggen verwisselen, en eindeloos veel klinknagels.
Wat een mooie beschrijving van deze film Henk. Je schetst een bijzonder mooi beeld van deze film en de tijd waarin hij geschoten is.
Henk mailde ons nog een aanvulling op zijn al zeer treffende beschrijving: "En dan vergat ik nog te melden dat de film vrijwel uitsluitend een mannenwereld laat zien. Vrouwen en kinderen komen er niet of nauwelijks in beeld."
Collega Paul wees me er op dat de foto's van de militairen op het veer aan het begin van bovenstaand artikel wel eens (nog) ouder kunnen zijn dan er nu staat. Ze zouden dan niet in de Eerste Wereldoorlog zijn genomen, maar al tijdens de grote legermanoeuvre van 1911.
Toen werd voor het eerst geëxperimenteerd met een veldleger (o.a. veldkeukens voor de foerage) en met vliegtuigen (overigens niet te zien op de foto’s). Eén leger trok op vanuit de Veluwe en een ander uit Noord-Brabant. De vliegtuigen hadden hun basis op de Pettelaar bij Den Bosch.
