Stormramp trekt toeristen

Ze schieten foto's, maken filmpjes en staan vooraan bij een brand, verkeersongeval of andere rampspoed: ramptoeristen. Een betrekkelijk nieuw fenomeen, zou je denken. Wat blijkt: ook de stormramp van 1925 trekt al vele toeristen, zelfs met kijkersfiles tot gevolg.

'Cycloon van Borculo' treft Brabant

Tienduizenden bezoekers reizen dan namelijk naar de getroffen gehuchten en buurtschappen in Zeeland en Escharen. Gewillig poseren ze voor de fotograaf. De windhoos die dat jaar op 10 augustus van zuidwest naar noordoost over Nederland trekt - en landelijk vooral bekend is vanwege de enorme schade in het Gelderse Borculo - legt ook hier in Brabant alles op zijn weg in puin. En zo'n unieke gebeurtenis trekt veel bekijks, zo blijkt uit de foto's en krantenberichten.

Luister ook naar de podcast over rampen

Van dichtbij en ver weg

Ramptoeristen

In de eerste uren en dagen na de stormramp zijn het vooral mensen uit de omgeving die een kijkje komen nemen. Om te helpen, maar ook uit nieuwsgierigheid. Te voet en op de fiets komen inwoners van Zeeland naar Langenboom, en vanuit Langenboom naar Zeeland.

Bezoekers van buiten (uit het nabijgelegen Zeeland?) bezoeken Langenboom na de stormramp, augustus 1925, collectie BHIC nr. 1698-000004)

Manus Manders verloor zijn dochter tijdens de stormramp en staat op de puinhoop van zijn boerderij, met daarnaast: bezoekers uit Langenboom, Zeeland 1925 (foto: fotograaf onbekend/Willem Keeris, collectie BHIC nr. 1698-002195)

"Gedurende de twee afgeloopen Zondagen zijn de zoo zwaar door den wervelstorm van 10 Augustus j.l. getroffen gebieden der gemeenten Zeeland en Escharen door tienduizenden en nogmaals tienduizenden bezocht."

uit: Graafsche Courant, 19 augustus 1925

Met duizenden tegelijk

Auto's en fietsen

Ook bezoekers van buiten de Brabantse dorpen weten het rampgebied te vinden. Met fietsen, motorrijwielen, auto's en zelfs met autobussen reizen ze over de grindpaden en zandwegen langs de zwaarst getroffen boerderijen in Zeeland, Graspeel, Langenboom, Trent, Oventje en Escharen. Daar worden ook zij op de foto vereeuwigd, samen met de puinhopen en bewoners.

uit: de Graafsche Courant, 19 augustus 1925

Poseren bij de restanten van de kerk, Langenboom 1925 (foto: fotograaf onbekend, collectie BHIC nr. DCLBO-000021)

"De binnenwegen [...] waarlangs de verwoeste huizen zijn gelegen, en de grindwegen [...] zijn vanaf het middaguur tot 's avonds gevuld geweest met menschen, die zich verdrongen tusschen tientallen, ja zelfs hondertallen van auto's en motorrijwielen en duizenden fietsen."

uit: Graafsche Courant, 19 augustus 1925

Hoog bezoek

Koningin Wilhelmina

Al na twee dagen bezochten koningin Wilhelmina en haar dochter Juliana Borculo, in de Achterhoek. Zeeland en Escharen wachtten een kleine week langer op de komst van de vorstin. Maar op 18 augustus is het dan zover, en toont Wilhelmina ook hier in Brabant in persoon haar medeleven.

Soldaten en boerenjongens

Opruimen en herstel

Er worden inzamelingsacties gehouden, de regering richt een steuncomité op, en naast alle toeristen reizen ook geniesoldaten naar het Brabantse rampgebied. Al hebben die wel wat last van de 'vloed der nieuwsgierigen', zo lezen we in de Graafsche Courant.

Wederopbouw door militairen bij het Oventje, Zeeland 1925 (foto: fotograaf onbekend/Willem Keeris, collectie BHIC nr. 1698-000017 )

"Nu zullen de boerenjongens zelf wel zorgen voor de rest. Als nu de vloed der nieuwsgierigen niet al te veel in den weg loopt, is vóór het einde der week de opruiming klaar [...]."

uit: Graafsche Courant, 19 augustus 1925

Verwrongen lichtmast

Stille getuige

Naast de foto's is er nog maar weinig dat herinnert aan het natuurgeweld van toen. Al ligt in het buurtschap Oventje nog altijd die lichtmast als stille getuige, neergekomen tijdens de stormramp. Zo'n honderd jaar geleden vormt het verwrongen staal al een mooi decor voor deze foto. En ook nu nog kunnen toeristen poseren bij dit monument.