Het is een traditie die veel verder terug gaat dan het carnavalsfeest zelf: 'rommelpotten'. Begeleid door het ritmische geluid van hun zelfgemaakte rommelpot (ook wel foekepot genoemd), gingen de kinderen tijdens Vastenavond al zingend en bedelend langs de deuren.
Zeker tot in de jaren 60 bleef dit gebruik bestaan. Verderop in dit artikel zie je zelfs een video uit 1973 van het rommelpotten, waarin je ook dat typische rommelpotgeluid kunt horen.
Veel Brabanders zullen herinneringen aan de rommelpot hebben. Zo had ieder dorp en iedere stad zo zijn eigen versie van het rommelpotlied. Welk liedje zong jij?
“Jan, ’t is vastenavond,
Ik kom niet thuis voor ’t avond,
’t Avond in de maneschijn,
Als vader en moeder naar bed toe zijn.’k Heb geen geld om brood te kopen.
Daarom moet ik met de rommelpot lopen.
Rommelpotterij, rommelpotterij,
Geef me ene cent, dan ga ik voorbij.”
"Rommelpotten" in 1973
Filmstill uit Het Haarens Journaal
De rommelpot is, net zoals de trommel, een van de oudste en meest eenvoudige muziekinstrumenten. Al in de Middeleeuwen gebruikten mensen het instrument om zichzelf muzikaal te ondersteunen tijdens het zingen. Niet alleen in Brabant trouwens; ook in andere regio's en landen werden soortgelijke instrumenten gebruikt.
Hier in Brabant gingen kinderen tijdens Vastenavond met hun rommelpot langs de deuren. Ze zongen een kort bedelliedje waarmee ze vroegen om iets lekkers of een centje. Ze begeleidden zichzelf daarbij op hun rommelpot.
Die rommelpot maakten ze door een varkensblaas op te blazen, te laten drogen en deze over een pot of een blik te spannen. Varkens werden begin vorige eeuw vaak nog thuis gehouden en eens per jaar, vaak in november, werd het varken geslacht. Alles van zo'n varken werd gebruikt, behalve de blaas. Die 'pisblazen' waren rond Vastenavond dus volop te krijgen.
Aan de blaas bevestigde je dan een rond houtje, dat je vaak al langere tijd speciaal voor dit doel bewaarde. Door het houtje op en neer te bewegen, gaat het vel trillen en de lucht in het potje trilt dan mee en maakt dat typische - foeke foeke foeke - geluid van de rommelpot. Iedereen kon het maken en het kostte je niks.
video: familie Leemans, collectie BHIC, nr. LEE-04
Welk rommelpotliedje ken jij?
Een rommelpot maakt een typisch brommend geluid. Het wordt wel omschreven als foeke foeke foeke, romme romme romme of foepe foepe fop... Hoe dat dan klinkt? Luister zelf in deze video, gemaakt door Filmclub Haarens Journaal tijdens een rommelpot concours in 1973.
Ken jij de tekst van dit (Haarense?) rommelpotlied? Het is slecht te verstaan - we horen bijvoorbeeld het woord 'pannenkoek' - maar misschien weet jij nog hoe het ging?
video: Filmclub Haarens Journaal, collectie BHIC, nr. SAL-009
"Rommelpotterij, rommelpotterij
Geef me ne cent dan gaok voorbijIk heb zoo lang met me ne rommelpot gelopen
En nog geen geld aan brood te komen.Vrouwke geef me dit, vrouwke geef me dat
Snij een stuk van 't verken zijn gatSnij maar diep, snij maar diep
Doch snij in uwen vinger niet."
"Rommelpotten" tijdens Vastenavond, Den Dungen 1958
foto: Kapelaan Van Hooff, collectie BHIC, nr. 1775-000432-191
Ik kan me herinneren dat Frans van Aspert(Asperen) van het Bossche museum "de Brabantse Poffer" op Zondag nog wel eens een demonstratie gaf met een rommelpot midden in de Postelstraat,wat hij daarbij zong kan ik me helaas niet helemaal herinneren maar het begon met rommelpotterij,rommelpotterij....enz.
Bedankt voor je reactie Peter. Wat leuk om te lezen dat er dus nog wel eens een rommelpot in 's-Hertogenbosch te horen viel, nog niet zo lang geleden. Kan dit misschien het door jou bedoelde liedje zijn?
http://www.liedjeskist.nl/liedjes_a-z/r-liedjes/r…
Wij zongen foekepotterij gif me ene cent goak voorbij
Vrouwke houd ouwe kinnebak toe of ik gooi er inne tussen
Of unne appel of unne peer kom ik hele joar nie weer
Een gedeelte van, beetje vergeten ben van Gemonde 1956
Jan tis vastenavond
Kom niet thuis voor s’avonds
S’avonds in de maneschijn
Als ons vader en ons moeder
Naar bed toe zijn
Dan komt Albert Jansen
Die zal op zijn rommelspot spelen
En de rest zal leren dansen
Ikke en de gek en een goei stuk spek
Snij maar diep snij maar diep
Snij maar in mijn duimpje diep
Ik heb zo lang met de rommelspot gelopen
Ik heb geen geld om brood te kopen
Rommelspotterij, rommelspotterij
Geef me een cent dan ga ik voorbij
Hier een stoel en daar een stoel
Iedere stoel een kussen
Meisje hou je kinnebak toe
Of ik sla er tussen
Tussen je neus en tussen je kin
Er kan nog wel een pannenkoek in
Bedankt Ria en Hennie, voor het delen van jullie versies van het rommelpottenlied. Wat mooi om al deze verschillende versies te mogen lezen (ik zou ze ook nog wel willen horen zingen). :)
