Kleine wasjes, grote wasjes… Het is vaste prik begin vorige eeuw: maandag wasdag. Een zware huishoudelijke klus, waarvan de voorbereiding de avond ervoor al begint. De was gaat dan ‘in de week’, zodat de huisvrouw op maandagochtend direct aan de slag kan.
Is tot en met de oorlog wassen met de hand de norm, in de jaren daarna komen er al snel elektrische hulpmiddelen. Ook de wasserettes - waar je zelf je was kunt doe - en wasserijen - waar de was voor je gedaan wordt -, zijn in de eerste naoorlogse jaren in opkomst. En vanaf de jaren 60 groeit ook het gebruik van (semi)automatische wasmachines voor thuis spectaculair.
'Even' een wasje draaien was er vroeger niet bij. Sterker nog: de was doen was hard werken. Een zware huishoudelijke klus waar vrouwen zo'n dag in de week aan kwijt waren. Welgestelde families lieten dit werk dan ook aan hun dienstmeisje.
Door het gesjouw met kokendheet water en het gebruik van irriterende goedjes zoals bleek, was de was doen ook zeker niet zonder gevaar. En dan hebben we het nog niet gehad over de wringer, waar je als je even niet oplette, zo met je vingers tussen kon komen...
De meeste mensen doen hun was tegenwoordig gewoon thuis. In de jaren 50 en 60 maakten we voor onze was vaak gebruik van een wasserette, waar je zelf je was doet, of wasserij, waar de was voor je gedaan wordt. Onder andere in Uden en Veghel, zoals te zien in deze video's.
Ook na de introductie van de eerste elektrische washulpmiddelen rond de oorlog, bleef de was doen een hele klus. Een elektrische wringer, centrifuge, een losse wastrommel... je moest heel wat in huis halen voor een schone was. Pas halverwege de jaren 60 komt hier echt verandering in en wordt de (sem-i)automatische wasmachine al snel gemeengoed.
Kleren wapperen aan de waslijn langs de Aert Heymlaan op een voorjaarsdag, Vught ca. 1972
foto: Vera Delleman-de Kort, collectie BHIC, nr. 1923-001764
