De kermis is al eeuwenlang een geliefde traditie in Brabant. Wat ooit begon als een jaarmarkt of religieus feest, groeide uit tot een kleurrijk volksvermaak dat jong en oud samenbrengt. Of je er nu komt voor reuzenrad en schiettent, voor de verse oliebollen of zo'n plakkerige suikerspin, of gewoon om vrienden te ontmoeten.
Iedere plaats geeft er zijn eigen draai aan, maar overal is de kermis een moment van ontmoeting en plezier. Het is een feest voor jong en oud, met attracties, spellen en gezelligheid! Op deze pagina laten we beelden zien van Bakel, waar het gilde nog altijd een belangrijke rol vervult tijdens de jaarlijkse kermis. Het eeuwenoude gebruik van het konings- of vogelschieten, dat vroeger in meer Brabantse plaatsen bestond, is hier in Bakel nog altijd springlevend.
"De fleurige gildestoet trekt eerst driemaal om de standermolen. De grote houten, rijk met bloemen versierde vogel met uitslaande vleugels, wordt vervolgens aan de onderste molenwiek bevestigd, waarna de roede in de hoogte wordt gesteld."
uit: Nieuwe Tilburgsche courant, 8 augustus 1962 (via Delpher)
Tijdens de kermis in Bakel heeft het plaatselijke gilde namelijk al vele jaren een aparte traditie: het kermisschieten. De traditie bestaat in meer plaatsen, maar de winnaar krijgt in Bakel van oudsher wel een heel speciale prijs naast de eretitel van Kermiskoning van het jaar, namelijk een koperen moor (waterketel).
Het kermisschieten wordt georganiseerd op kermisdinsdag. Anno 2025 vindt dit evenement plaats op de schutsboom bij ’t Jeugdhuis. Vroeger, tot ca. 1960, vormde de standermolen St. Willibrordus het decor.
De dag start met een openbare Heilige mis in de St. Willibrorduskerk, waarna het gilde samen met harmonie Musis Sacrum vanuit het gildehuis naar het schietterrein vertrekt. Iedere volwassene kan een lot kopen en maakt daarmee kans om aan de beurt te komen om te mogen schieten op de houten vogel bovenop de schutsboom (vroeger: bovenop de molenwieken).
Volgens traditie wordt het eerste schot gelost door de pastoor, om de schietboom te bevrijden van kwade geesten, en het tweede door de burgemeester. De koning van het gilde lost het derde schot, waarna door loting bepaald wordt wie daarna aan de beurt is.
Degene die de houten vogel er af schiet, mag zich dan “Kermiskoning” noemen en krijgt als prijs een koperen moor. Vervolgens vertrekt het hele gezelschap naar het dorp voor een rondgang langs de cafés. Het volksfeest eindigt op de kermis, waar onder het zwaaien van een vendel drie rondjes gelopen worden.
"Zoo'n film is voor de geschiedenis van ons gewest van buitengewone waarde."
bron: Eindhovensch Dagblad, 17 september 1934 (via Delpher)
Meer kermisfilms en achtergrondinformatie over de kermis van toen vind je in het verhaal Brabantse kermis op de kaart.
Deze film werd op 15 september 1934 vertoond in het Oranje Hotel in 's-Hertogenbosch ter gelegenheid van de negende Monumentendag.
krantenartikel uit het Eindhovensch Dagblad van 17 september 1934 (via Delpher)
"Driemaal trekken de gildebroeders om de molen; dan wordt de vogel aan de onderste wiek bevestigd en de hoogte in gevoerd. Waarna de scherpschutters van het dorp zich opstellen om de troffee naar beneden te halen, verlangend voor één jaar de koningstitel te voeren."
bron: Provinciale Noord Brabantse Courant Het Huisgezin, 12 april 1958 (via Delpher)
Welke herinneringen heb jij aan de kermis in Bakel?
